Nicolas Peeters: GEZP

Nicolaas Peeters; 2014-201523u59min58sec, 23u59min59sec, 24 uur heeft het me gekost om Tamale te bereiken. Wat koortsig heb ik de Ebola-contoles overleeft en kom eindelijk aan in Afrika. De warmte van het noorden overvalt me meteen. Meteen merk je de zeldzaamheid van je eigen blanke huid. Een beetje ongemakkelijk zoek ik mijn bagage en begeef me naar de uitgang van het gebouw dat fungeert als een luchthaven. Buiten word ik opgewacht door een collega die al 6 weken in Ghana werkt. Vermoeid stel ik me voor en stap in de auto die ons naar Damongo zal brengen. “Het is ongeveer 2 uur rijden” zegt mijn collega als we door de straten van Tamale rijden. “Geniet nog maar van de asfalt.” Uit het raam zie ik een drukte van kleurrijke gewaden, bromfietsen en straatverkopers die hun producten door de raam proberen te verkopen. Wat me meteen opvalt is dat de mensen hier er een sport van maken om alles op hun hoofd te dragen. Water, kleren, meloenen zelfs GSM’s. Niets is gek genoeg. In de auto passeren we typische Afrikaanse dorpen, zoals die op postkaartjes. Ik zit echt in Afrika!

De eerste dag in het ziekenhuis was zeer zenuwslopend. De avond ervoor had Sam me meegenomen naar het lokale café om iets te gaan drinken met de dokters. Toen hadden we besloten dat ik op de kinderafdeling zou beginnen. Er van uit gaande dat de eerste dag op stage meer een kijkdagje is liep ik redelijk ontspannen achter Dr. Abesig naar de kinderafdeling. Ik stelde mij netjes voor aan iedereen en nam plaats aan de tafel, klaar om notities te maken. Voor ik het wist schoof hij 25 dossiers voor mijn neus. “These are your patients this morning” en hij begon druk te communiceren met vrouw en kind die tegen over hem zaten. Het werd al snel duidelijk dat de Maastrichtse opleidingsmethode hier ver te zoeken was. “Al doende leert men” is het motto dat in het West Gonja Hospital gehanteerd wordt.
Al heel vroeg in de stage krijg je veel verantwoordelijkheid op je schouders. Je bepaalt je eigen werktempo, je eigen diagnoses en eigen behandelingen. Er wordt nog amper over je schouder mee gekeken. Dat zorgt in het begin voor veel stress. Diagnoses stellen in de morgen, ‘s middags in de boeken duiken en ‘s namiddags je diagnose mogelijk veranderen of behandelingen corrigeren. Zo zagen mijn eerste 4 weken er uit.

Gedurende mijn tijd in het West Gonja Hospital heb ik zelfstandig leren werken. Ik had mijn eigen afdeling en alle problemen daarin loste ik grotendeels zelf op. Dat is naar mijn mening de gouden troef van deze stage.
Ondertussen 4 weken verder en ik ben helemaal klaar om naar de vrouwenafdeling te verhuizen. Ook daar functioneer ik zo zelfstandig mogelijk.
Drie weken verder en er gebeurt iets waar ik al lang voor vreesde, maar wist dat het ooit ging komen. Eén van mijn patiënten is gestorven. Tijdens de ochtendronde ging deze vrouw al achteruit en in de namiddag wist ik dat het niet lang meer zou duren. ‘S avonds krijg ik telefoon en ik zie dat het het nummer van de vrouwenafdeling is. Mijn hart gaat door mijn keel. “Is het eindelijk zo ver?” Angstig nam ik de telefoon op en de verpleegster vroeg of ik naar de afdeling kon komen. Mijn patiënt was inderdaad overleden. Een beetje van slag nam ik mijn stethoscoop en begaf me in het donker naar de afdeling afvragend waarom ik nog moest komen. Buiten de deur stond de familie hun verdriet uit te huilen. Ik doe de deur open en kijk de verpleegster vragend aan. “You have to declare her dead.” Ik ben helemaal van slag. “Hoe moet ik dit in godsnaam doen?” Ik heb tijdens mijn opleiding een aantal practicums gemist, maar ik kan me niet herinneren dat ik mezelf kon inschrijven voor het practicum “Hoe verklaar je je patiënt dood.” Ik loop naar haar bed ondertussen denken wat ik allemaal ga doen. Ik schijn met mijn lichtje in haar ogen en krijg alleen een stijve pupil terug. Ik leg mijn stethoscoop op haar hart en hoor niets. Na honderden harten te hebben beluisterd op zoek gaande naar vreemde geluiden of ritmes hoor ik nu niets. Een akelig gevoel dat ik nooit ga vergeten. Ik schrijf de doodsoorzaak en tijdstip op en loop terug naar huis. Ik kruip mijn bed in, maar slapen kan ik niet.
“ Ik vergeet nooit de eerste keer dat ik …” Een zin wellom bekend bij elke student/arts.

Echter is er nog leven buiten het ziekenhuis (niet echt spannend, maar toch…) Op een morgen komen twee blanke jonge dames de afdeling op. In het Engels stel ik me voor, waarop ik terug krijg: “Wij hadden gehoord dat hier een Westerse dokter werkt.” En ja, Nederlanders vind je overal. Deze lieftallige dames werkten in het weeshuis in Damongo en hadden niet zo veel vertrouwen in het gezondheidssysteem van Ghana. Een kuchje verder en een onderzoek later gaf ik hen wat medicatie mee en vroeg binnen 2 weken terug te komen. Echter 4 dagen daarna kreeg ik telefoon van één van de dames dat ze zo’n pijnlijk bultje had op haar bil en het niet meer kon uithouden van de pijn. Als behulpzame arts laat ik haar ‘s avonds laat nog naar het ziekenhuis komen. Wanneer ze langzaam haar broek over haar rechterbil schuift zie ik een bultje wat lijkt op een grote puist, alleen beweegt het witte kopje op en neer? Huhh ? Dit heb ik nog nooit gezien. Misschien de spieren onder het bultje die het pus doet bewegen. Echter kruipt het bultje terug als ik er aan kom. U kan het misschien al raden, dit was mijn eerste larve ! Ik adviseerde haar morgen terug te komen om onder lokale verdoving deze mee-eter (later genaamd Gustje) er uit te duwen. Vol spanning ging ik slapen en verheugde me al op het moment. Gustje was me voor. De kleine rakker had in de nacht besloten om de lekkere bil van zijn gastheer te verlaten en rustig verder te kruipen op zoek naar zijn volgende maaltijd. Prachtig !!

De tijd die ik in Ghana en Damongo heb doorgebracht zal ik nooit vergeten. De ervaringen die ik heb opgedaan en indrukken die ik daar heb gekregen zullen mij eeuwig bijblijven. Als je opzoek bent naar een avontuur in een andere cultuur is dit zeker iets voor jou. Niet twijfelen en gewoon doen ! Ik beloof dat je er zeker geen spijt van zult hebben.

Ook bedankt aan de mensen van de MUSTANGH Foundation omdat ze dit mogelijk hebben gemaakt.

 

 

Lees meer: Sam Heuts: GEZP